Prins Hendrikstraat en Wilhelminaboom maakten deel uit van het ‘Oranjerondje’ in het Ginneken.



De herinrichting van de Prins Hendrikstraat staat nu bij de gemeente op het programma. Daarin wordt ook de ‘Wilhelminaboom’ genoemd. U weet niet wat de Wilhelminaboom is en waar die staat? Dat is snel verholpen. Dit stukje historisch Ginnekens groen treft u op de hoek Prins Hendrikstraat/Gaffelstraat. In 1997 nog werd het zwaar in verval geraakte hekwerk verwijderd en gerestaureerd. Burgemeester Chr. Rutten kwam zondag 22 juni 1997 naar het Ginneken om het monument opnieuw te onthullen. Vóór hem, op 29 september 1923, deed de Ginnekense burgemeester Jhr. Mr. Th. Serraris dat al. De zo genoemde Wilhelminaboom werd toen geplant en tot monument verheven ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjublileum van Koningin Wilhelmina. Het was toen groot feest in het Ginneken. Dat de keuze voor de plaats van de Wilhelminaboom indertijd viel op het pleintje op de hoek Prins Hendrikstraat/Gaffelstraat is makkelijk te verklaren. Je moet dan wel op de hoogte zijn van de oude Ginnekense straatnamen, dus die van voor de annexatie in 1942. Daar zullen we u bij helpen.

Het Ginneken had vroeger een zeer populair ‘Oranjerondje’…

Vóór de annexatie van Ginneken in het jaar 1942 was het op een zwoele zomeravond wandelen van het zogenaamde Ginnekense 'Oranjerondje' zeer in trek. Langs veel Ginnekense straten stonden toen nog fraaie bomen. Verkeer was er in die tijd in geringe mate, zodat het goed toeven was op straat. Met die sfeer in ons achterhoofd leiden we u in gedachten even langs het 'Oranjerondje'. Tussen haakjes noemen we de straatnamen die op de dag van vandaag gebruikelijk zijn. We beginnen onze wandeling op het niet meer bestaande maar in de volksmond nog steeds zo genoemde Oranjeplein.

We lopen de Wilhelminastraat (Ginnekenweg) in tot aan de Julianastraat (Dillenburgstraat). Wandelend over de Julianastraat komen we op het Nassauplein (Valkeniersplein) om vervolgens via de Prins Hendrikstraat weer op het Oranjeplein te komen. Het was indertijd vanzelfsprekend dat, als er voor een gedenkteken voor het 25-ste regeringsjaar van Koningin Wilhelmina in het Ginneken een plaats moest worden gekozen, dit dan ergens aan het 'Oranjerondje' zou moeten zijn. Het indertijd al aanwezige pleintje op de hoek Prins Hendrikstraat/Gaffelstraat leek er al voor te zijn aangelegd. Het opgerichte feestcomité dat werd voorgezeten door plaatsgenoot A. Diemont was snel klaar met de plaatsbepaling. Ook het gemeentebestuur stemde daar mee in.

Dagblad De Stem bestond nog niet en er was net elektriciteit …

Tijdens de festiviteiten zou op de hoek Prins Hendrikstraat/Gaffelstraat een herdenkingsboom worden geplant, die werd omgeven door een fraai smeedijzeren hekwerk. De exacte datum voor de viering van het jubileum van Koningin Wilhelmina was 6 september 1923. In Breda vonden er rond die datum grote festiviteiten plaats. Waarom de activiteiten in het Ginneken pas op 29 september werden gehouden, is niet meer te achterhalen. Maar op die zaterdag barstte de feestelijkheden in ongekende hevigheid los. Dagblad De Stem bestond toen nog niet, wel de 'Bredasche Courant' en die deed uitgebreid verslag over wat er in het Ginneken gebeurde.

(BREDASCHE COURANT): JUBILEUMFEESTEN IN GINNEKEN.

“Ginneken 29 september 1923 - Ook Ginneken heeft niet achter willen blijven en heeft op waardige wijze het Regeringsjubileum van Hare Majesteit de Koningin (Koningin Wilhelmina – red.) gevierd. Nadat op 8 uur de feestelijkheden ingezet waren met het luiden der klokken en een reveille van trompetters te paard, maakte de K. E. Harmonie “Concordia" een muzikale wandeling door het dorp, dat feestelijk versierd was. Om 10 uur had de officieele ontvangst plaats van het Uitvoerend- en Eere-comité ten raadhuize door het gemeentebestuur. De Burgemeester, Jhr. Mr. Th. Serraris, sprak de aanwezigen toe. Hij wees op het gewicht van dezen dag en bracht vervolgens hulde aan de Commissieleden voor de moeite die zij hadden gedaan om dit feest te doen slagen. In 't bijzonder dacht spreker hierbij aan den voorzitter van het Uitvoerend Comité, den heer A. Diemont die een buitengewone werkzaamheid aan den dag legde”.

“Verder wees spreker op het regeringsbeleid van Hare Majesteit de Koningin die zoo dapper haar wapenspreuk ,,Je Maintiendrai" gestand deed en onze onafhankelijkheid tijdens den oorlog (Eerste Wereldoorlog - red.) bewaarde. Hij eindigde met een driewerf ,,Leve de Koningin". Nadat de heer Diemont namens het Comité zijn dank uitgebracht had las de burgemeester een telegram van hulde voor door de gemeente Ginneken en Bavel aan Hare Majesteit gezonden. Na een defilé der Ginnekensche vereenigingen, corporaties en schoolkinderen werd gezamenlijk naar de Prins Hendrikstraat getrokken waar het planten der herinneringsboom plaats zou hebben. Dit geschiedde na 't voorlezen der oorkonde, die tusschen de wortels gestoken werd. Onder de tonen van 't Wilhelmus werd de boom geplaatst. De heer Diemont droeg daarna den boom over aan 't gemeentebestuur en bracht dank aan allen, die mede gewerkt hebben om 't mogelijk te maken dit fraaie monument te plaatsen”.

Een bloemencorso en elektrisch verlichte praalwagens…

“De Burgemeester aanvaardde namens de gemeente 't gedenkteeken en antwoordde in welgekozen woorden. Hij bracht hulde aan ontwerper en uitvoerders van dit werk, de heren Bilsen, Brouwers en Bakker. Spreker hoopte dat na jaren en jaren deze boom nog zal getuigen van de Oranjegezindheid van Ginneken. Nadat het Gemengd Zangkoor en de schoolkinderen eenige liederen ten gehoore hadden gebracht, keerde men terug naar de Markt waar de feestelijke stoet ontbonden werd. 's Middags om half drie trok de grootsche optocht van kinderen met versierde wagens, fietsen enz. rond”.

“Deze optocht was een keurig geheel waarbij vooral het bloemencorso uitmuntte. Onder de wagens en groepen zagen wij er eenige die zeer origineel waren het zien en bewonderen waard. 's Avonds had de groote, schitterende lichtstoet met een aantal praalwagens plaats. Duizenden en duizenden menschen waren evenals bij de feesten in Breda weer op de been. Niet alleen om den stoet te zien, maar ook om mee te hossen, te springen bij het feest van onzen Koningin”.

's Avonds heerste een gezellige drukte, tot laat in den nacht…

“Van de praalwagens noemen wij in de eerste plaats de “Vredesengel" versierd met circa 500 electrische lichtjes. Ook de wagen van den Burgemeester was bijzonder mooi. Jammer was het dat de versiering wat laag was aangebracht, zoodat de verschillende wagens niet alle straten bereiken konden. Overigens bood de optocht in de feestelijk geïllumineerde straten een fraaie aanblik (vooral de Markt was mooi verlicht) en vormde een waardig slot van dezen feestdag die den Ginnekenaren nog lang zal heugen”.

“'s Zondags werden verschillende concerten gegeven terwijl bovendien door verschillende buurtcommissies diverse kinderspelen waren georganiseerd en muzikale wandelingen door de straten gehouden werden. 's Avonds heerschte er een gezellige drukte, tot laat in den nacht. Er is feest gevierd op gezellige amicale wijze en Ginneken mag trotsch zijn op de commissie die de feesten zoo bijzonder goed regelde.”

Het monument wordt vanaf 1993 door de gemeente onderhouden…

Sinds 1923 staat het monument met de Wilhelminaboom dus aan het begin van de Gaffelstraat. De straat kreeg deze naam ook in 1942, door de annexatie van Ginneken door Breda. Vroeger sprak men over de Akkerstraat. Maar in Breda had men ook een Akkerstraat, vandaar. In 1713 staat de straat al aangegeven op de Tiendkaart van Ginneken. Er moet toen een voetpad zijn geweest. Begin jaren negentig was het fraaie smeedijzeren hekwerk rond de Wilhelminaboom ernstig in verval geraakt en was een doorn in het oog van vooral de bewoners van de Gaffelstraat en hun straatcomité. 'We hebben toen de heer Piet Brouwers van de gemeente, hij is belast met de zorg voor de monumenten in Breda, voorgesteld om gezamenlijk het Wilhelminamonument een grote opknapbeurt te geven', vertelde indertijd Helen van Oosterhout van het straatcomité Gaffelstraat en aldus geschiedde.

'Het hekwerk werd door de Ulvenhoutse smid Henk Verdaasdonk flink onder handen genomen. Daar waar er onderdelen doorgeroest waren werden deze vervangen. Ook de vijf schilden die bij het hekwerk horen, werden opgeknapt. Twee schilden moesten vernieuwd worden, daar viel niets meer van te maken. Al het ijzerwerk werd gegalvaniseerd en weer netjes opgeschilderd, zodat het monument er weer piekfijn uit ziet. “Ons monument is nu ook opgenomen in de lijst met monumenten, die door de gemeente worden onderhouden”, vertelde indertijd Helen van Oosterhout trots. Het straatcomité Gaffelstraat zal ongetwijfeld een oogje in het zeil houden.

Bij de foto’s (klik hieronder op ‘meer afbeeldingen’):

1. Het planten van de Oranjeboom vond plaats op 29 september 1923 door de burgemeester van Ginneken en Bavel Jhr. Mr. Th. Serraris.

2. Op zondag 22 juni 1997 kwam de Bredase burgemeester Chr. Rutten naar Ginneken om het gerestaureerde monument opnieuw te onthullen. Op de foto wordt burgemeester Rutten door het straatcomité Gaffelstraat welkom geheten.

3. Met het door burgemeester Chr. Rutten verwijderen van de Ginnekense vlag was het monument weer in ere hersteld. Oranje bloemen waren mede de een blijk van waardering voor het Oranjehuis.

4. De Wilhelminaboom zal ook de komende reconstructie van Prins Hendrikstraat overleven en in het nieuw te ontstane beeld van de straat worden ingepast.

5. Het smeedijzeren hekwerk rond de boom werd volledig gerenoveerd. Twee schilden waren zodanig verroest, dat ze vernieuwd moesten worden.